ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΣ: Κατερίνα Τσαμπά
Προσπαθώ να βάλω σε μια σειρά τις σκέψεις μου κι όλο αυτές δραπετεύουν οπότε απλώς θα ξεκινήσω και εύχομαι πραγματικά να δώσω στους αναγνώστες σας μιαν άλλη οπτική στο πώς να μας βλέπουν και να μας κρίνουν.
Η δουλειά μιας επιμελήτριας και διορθώτριας (προσωπικά τα κάνω πάντα μαζί αν και δεν ισχύει για όλους έτσι) είναι να φέρει το γραπτό ενός συγγραφέα στο βέλτιστο επίπεδο προς έκδοση.
Τι σημαίνει, όμως, αυτό στην πραγματικότητα;
Σημαίνει ότι το φέρνουμε στο βέλτιστο επίπεδο όσο μας επιτρέπει ο συγγραφέας, δηλαδή αν εκείνος δεν ακούσει τις συμβουλές μας −δεν θα επέμβουμε από μόνοι μας να αλλάξουμε αυθαίρετα το κείμενο και σε αυτό είμαι κάθετη− ή αν είναι ανένδοτος ότι κάποια πράγματα θέλει να γραφτούν όπως επιθυμεί εκείνος ακόμα κι αν του δείχνουμε ότι είναι λάθος, τότε πια δεν είμαστε υπόλογοι εμείς αλλά εκείνος. Εν τέλει δεν είμαστε ποτέ υπόλογοι εμείς ή αν προτιμάτε, όχι μόνον εμείς.
Όσον αφορά τις διορθώσεις, δηλαδή γραμματικής, ορθογραφίας, συντακτικού, είναι στο χέρι μας αλλά αν θέλετε το πιστεύετε ακόμα και εδώ μπορεί να έχουμε ενστάσεις από τον δημιουργό. Κι αυτό είναι απ’ τα πιο δύσκολα σημεία της συνεργασίας μας. Το πώς δηλαδή να πείσεις τον συγγραφέα ότι η διόρθωση πρέπει να γίνει −κι αυτό είναι πρωτίστως για το καλό του− ενώ εκείνος επιμένει ότι θέλει να γραφτεί με τον τρόπο του. Υπάρχει ένα σημείο μέχρι το οποίο κάνουμε εμείς πίσω κι αυτό συμβαίνει όταν αφορά στοιχεία της φωνής του συγγραφέα και εφόσον, φυσικά, αυτά είναι επιτρεπτά και δεν βγάζουν μάτι.
Προσωπικά, στο πρώτο πέρασμα που κάνω σε ένα βιβλίο, εκτός από τις πρώτες διορθώσεις που κάνω καθώς το διαβάζω, σημειώνω σχόλια για θέματα που προκύπτουν στην ίδια την ιστορία όπως πχ αν δημιουργεί κοιλιά ή αν υπάρχει κάποια πληροφορία που είναι λάθος ή δεν μπορεί να σταθεί όπως είναι γραμμένη και πολλά άλλα που άπτονται στη συγγραφή.
Στα σχόλια αυτά κάνω τις προτάσεις μου για αλλαγές δηλ. αναφέρω επακριβώς εναλλακτική/ές του πώς θα μπορούσε να γραφτεί κι ο συγγραφέας κρίνει είτε να αποδεχτεί την πρότασή μου είτε να πιάσει το ευρύτερο νόημα και να το γράψει όπως εκείνος νομίζει. Έτσι, ρέει υπέροχα η συνεργασία μας και έχω απολαύσει αρκετές τέτοιες. Όμως υπάρχουν περιπτώσεις πιο δύσκολες. Περιπτώσεις συγγραφέων που είναι ισχυρογνώμονες, που επιμένουν ότι δεν υπάρχει θέμα εκεί που αναφέρω το αντίθετο και είναι οκ. Θα το σκεφτώ κι εγώ ξανά και αν μπορώ να το επιτρέψω το κάνω, αλλά αν δεν μπορώ τότε τι γίνεται; Τότε μεσολαβεί ο εκδοτικός.
Όταν η επιμέλεια έχει έρθει από τον Εκδοτικό εγώ είμαι υπόλογη σε αυτόν και όχι στον συγγραφέα. Εκεί λύνει το θέμα, λοιπόν, ο εκδότης. Τα ίδια συμβαίνουν και όταν είναι ιδιωτική επιμέλεια. Σε κάθε περίπτωση όταν επιμένει ο συγγραφέας για το αντίθετο στο οποίο επιμένω εγώ, τότε θα ζητήσω να μην μπει το όνομά μου στο βιβλίο.
Η αναφορά του ονόματός μας στους συντελεστές του κάθε βιβλίου που επιμελούμαστε είναι η βιτρίνα μας και πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί σε αυτό.
Αν μπορούσα να ζητήσω κάτι από τους αγαπητούς συγγραφείς με την ελπίδα να εισακουστώ είναι να μας θεωρούν άμεσους συνεργάτες τους, φίλους τους καρδιακούς με την έννοια ότι ό,τι λεχθεί στη διάρκεια της επιμέλειας μένει εκεί, ότι το βιβλίο τους το αγαπάμε κι εμείς εξίσου και ότι θέλουμε το καλό και των δύο: των ίδιων των έργων τους.
Αυτό που θα ζητούσα από τους αναγνώστες είναι να μας βλέπουν με λιγότερο κριτικό μάτι γιατί, όπως διαπιστώνετε όλοι, δεν είναι πάντα στο χέρι μας η βέλτιστη εικόνα του βιβλίου αν και καταβάλλουμε τεράστια προσπάθεια για να το καταφέρουμε αυτό.
Και τρίτον, από τους εκδοτικούς, γιατί να μην αρχίσετε να εισάγετε την αναφορά του συνεργάτη της επιμέλειας στο εξώφυλλο του βιβλίου; Όχι μόνο τους μεταφραστές. Και οι επιμελητές έχουμε ψυχή.
Εύχομαι, πραγματικά, να υπάρχουν όλο και περισσότερα καλά βιβλία εκεί έξω κι όσο περνάει από το χέρι μας θα κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε γι’ αυτό.
Το κανάλι της Κατερίνας Τσαμπά στο YouTube:
Κάποια βιβλία που έχω διορθώσει και επιμεληθεί είναι:
Εξαιρετικό άρθρο
Πολύ όμορφο αφιέρωμα ❤️❤️❤️
Πολύ καλή αυτή η πρωτοβουλία
Όταν κάνεις το χόμπι σου δουλειά, τότε το αποτέλεσμα είναι άριστο!
Η Κατερίνα αγαπάει αυτό που κάνει και φαίνεται στη δουλειά της.